ملا احمد نراقى (ره) از نگاه ديگران

مقام معظم رهبرى:
ما از بچگى با مرحوم ملا احمد نراقى، به مناسبت خزائن نراقى، آشنا بوديم ... مرحوم(نراقى)، وحيد [بهبهانى‏] و درس وحيد را در آن اواخر، چند سالى درك كرده، بعد هم شاگرد تلامذه وحيد، از جمله پدر بزرگوار خودش بوده است... شيخ [انصارى‏] در كاشان، چهار سال توقف كره است... شيخ آدمى نبود كه چهار سال در شهر كاشان، براى آب و هواى كاشان بماند؛ جز آن جاذبه قوى و آن ملايى مرحوم فاضل نراقى، كسى نمى‏توانست شيخ را در كاشان نگه دارد. مستند و كتاب عوائد هم جلوى چشم ماست؛ انصافا عوائد چه قدر كتاب خوبى است چه قدر چامع است، همه چيز در آن كتاب هست.
ويژه نامه كنگره 1 ص 4 و 5
صاحب ناسخ التواريخ:
ناسخ التواريخ در طرح مبارزات علماى فعال در قضيه جنگ اول ايران و روس، از وى با تعبير، «فحل فضلاى ايران» ياد مى‏كند.
ويژه نامه كنگره 1 ص 24
علامه طباطبايى ـ صاحب تفسير الميزان ـ:
نراقيان (ملا محمد مهدى و ملا احمد نراقى) هر دو از علماى بزرگ اسلام و ناشناخته‏اند.
ويژه نامه كنگره 1 ص 49
آية الله العظمى فاضل لنكرانى:
اين پسر و پدر يعنى علامه ملا محمد مهدى و ملا احمد نراقى علاوه بر اينكه شخصيت‏هاى علمى برجسته‏اى بودند داراى امتياز خاصى از نظر اخلاق هم بودند؛ به طورى كه دو كتاب اخلاقى يكى به نام «جامع السعادت» تاليف علامه محمد مهدى نراقى (پدر) و ديگرى هم به نام «معراج السعادة) تاليف مرحوم ملا احمد نراقى (پسر) در علم اخلاق، بسيار ارزنده و جالب است... كتاب «مستند الشيعة» تاليف مرحوم ملا احمد نراقى در فقه نوشته شده و مورد توجه بزرگان فقه و فقاهت بوده و هست. از مرحوم آية الله سيد محمد كاظم يزدى، «صاحب عروة الوثقى» نقل است كه فرموده‏اند: كسى كه كتاب «مستند الشيعه» را داشته باشد از همه كتاب‏هاى ديگر فقهى بى‏نياز است.
ويژه نامه كنگره 2 ص 5
آيت الله رضا استادى:
مستند الشيعة (تاليف ملا احمد نراقى) بسيار مورد توجه حوزه‏هاى علميه بوده، و معروف است ازمرحوم صاحب عروه كتابى كه ايشان مراجعه مى‏كرد در بحثهايى كه در مستند دارد بدون مراجعه به مستند بحث نمى‏كرده و چيزى نمى‏نوشته است. خيلى مورد توجه بوده...
ويژه نامه كنگره 2 ص 12
شهيد محراب آية الله قاضى طباطبايى:
از اين علامه (ملا محمد مهدى نراقى) كه در علوم، درياى بيكران بوده، فرزندى بوجود آمده كه در مقام شامخ فقاهت و اجتهاد و شعر و ادب، شهرت و عظمت علمى در ميان فقهاى شيعه به درجه اعلى بالا رفته است كه عبارت از فقيه و مجتهد اكبر حاج ملا احمد نراقى صاحب كتاب «مستند الشيعه» است كه در فقه و احكام شريعت تأليف كرده و شهرت بسزايى نموده است، چنانچه والدش در علم فقه كتاب «معتمد الشيعه» را تأليف فرموده است.
ويژه نامه كنگره 2 ص 41
مرحوم ملا حبيب الله كاشانى در «لباب الالقاب فى القاب الاطياب» فرمايد:
ما با علامه ملا احمد نراقى معاصر بوديم و به خدمت ايشان مشرف شديم. او عالمى فاضل و زيرك بود و جامع معقول و منقول بود. او كه به «حجة الاسلام» معروف بود و توليت مدرسه سلطانيه كاشان را بعهده داشت سرآمد علماى كاشان بود و از پدر بزرگوارش اجازه داشت.
مقدمه عوائد الايام ص 44
سيد محمد شفيع حسينى چاپلقى بروجردى شاگرد ملا احمد نراقى در وصف استاد خود مى‏فرمايد :
عالم فاضل، محقق مدقق، ماهر، درياى ژرف، سرآمد علماى پيشين و پسين و جامع بين معقول و منقول، كه در علوم فراوانى يد طولائى دارد، شيخ و استاد ما حاج مولى احمد بن محمد مهدى، نراقى الاصل و ساكن كاشان. ايشان در امور دين و دنيا رئيس بود و محل رجوع مردم در فتاوى و احكام شرعيه بود.
الروضة البهية فى الاجازات الشفيعية 16
برادر و شاگردش حاج مولى محمد مهدى نراقى ملقب به آقا بزرگ، دراجازه‏اش براى مولى على مدد ساوجى در وصف مرحوم ملا احمد نراقى مى‏گويد:
استاد اعلم و شيخ معظم، درياى متلاطم مواج، كسى كه ذكر فضيلت وعظمتش همه جا را پر كرده بود، مورد اعتماد فقهاء گرامى، برگزيده دانشمندان و علماء عظيم القدر و بلند مرتبه.
لباب الالباب 175
صاحب لباب الالباب او را با اين سخنان وصف كرده است:
فاضل مؤيد حاج مولى احمد نراقى فرزند محقق نراقى ... و او مانند پدر عظيم الشأنش از مشاهير علماء اسلام و معاريف فقهاء أعلام بلكه أعلم و أفقه و أفضل و اتقن آنان در عصر خود و مشهورترينشان در روزگارش بود، هرگاه كه فاضل نراقى بصورتى مطلق (بدون قيد) گفته مى‏شود، بسوى او منصرف است.
لباب الألقاب. 94
صاحب الروضات در زندگينامه ايشان گفته است:
عالم برجسته، مايه مباهات أهل معقول و منقول، راهپيماى مسير قله تكامل و ترقى، حاج مولانا احمد بن مهدى بن ابى ذر كاشانى نراقى، درياى مواج و استاد ماهر و مورد اعتماد بزرگان و اديب شاعر از بزرگان دين و مجتهدين بنام، سرشار از علوم گوناگون كه در صباوت حكمت، به او داده شده بود، جامع اكثر علوم، خصوصا اصول و فقه و رياضيات و نجوم، مرد بزگ، عظيم الجثه و بلند مرتبه تنومند، كنجكاوى غيور، داراى شفقت و مهربانى بر رعيت و ضعيفان كه در تأمين مخارجشان و تحمل سختيها و زحمتهايشان داراى همت بلندى بود.
روضات الجنان 1: 95
شيخ آقا بزرگ طهرانى «طاب ثراه»
او شيخ مولى احمدبن مولى محمد مهدى بن أبى ذر نراقى كاشانى، عالم بزرگ، فقيه زبردست و مصنف با عظمت و جامع متبحر، رئيسى كه فرمانش اطاعت مى‏شد. او «رحمه الله» از صلحاء اتقياء و ابرار اخيار بود، نسبت به فقرا عطوف و بر ضعفاء شفيق و در برآوردن حوائج محتاجين سعى و كوشش مى‏نمود.
الكرام البررة 1 : 116
محدث قمى در كتاب «الفوائد الرضوية» گفته است:
عالم، عابد، فاضل،فقيه، آگاه و شاعر اديب، چراغ فروزنده درياى متلاطم، عالم برجسته و درياى أهل معقول و منقول، عالم ربانى، كسى كه درعظمت شأنش همين بس كه دانسته شود كه او استاد شيخ انصارى بوده است.
الفوائد الرضوية 410
سيد محسن امين در اعيان الشيعة درباره ايشان مى‏نويسد:
عالمى فاضل بود كه جامع اكثر علوم، خصوصا اصول و فقه و رياضيات بوده است. او شاعرى توانا و زبردست بود كه با فارسى شعر مى‏گفت.
اعيان الشيعة13: 184
علامه ميرزا محمد على مدرس تبريزى گفته است:
حاج مولى احمد بن حاج مولى مهدى... از برجستگان علماء دين و بزرگان مجتهدين شيعه، فقيه اصولى و محدث رجالى، نجومى، رياضى‏دان ، متبحر در معقول و منقول، استاد ماهر و شاعر بليغ و زاهد متقى كه در اوصاف حميده و اخلاق فاضله‏اش مشهور و معروف است. او جامع كمالات ظاهرى و معنوى است و افزون بر علوم عقلى نقلى متداول در بسيارى از علوم متبحر بود
ريحانة الادب 6: 160
صاحب «تاريخ كاشان» مى گويد:
حضرت أعلم العلماء و أفضل الفضلاء و المجتهدين حاج مولى أحمد ـعطر الله مرقدهـ...
تاريخ كاشان 282
آية الله شيخ محمد رضا مظفر در وصف ايشان گفته است:
او [مولى احمد نراقى‏] ... صاحب «مستند الشيعة» مشهور در فقه و صاحب تأليفات با ارزش، يكى از محورهاى علماء در قرن سيزدهم، او را همين افتخار بس كه يكى از اساتيد شيخ اعظم مولى مرتضى انصارى (متوفاى 1281 ه ق) مى‏باشد. و شايد اين نراقى كوچك از مهمترين سببهاى شهرت پدرش و پيچيدن آوازه او شد.
مقدمه جامع السعادات 5
علامه طباطبايى ـ صاحب تفسير بزرگ الميزان ـ:
استاد علامه حسن حسن زاده آملى ـ حفظه الله ـ از علامه طباطبايى ـ طاب ثراهـ نقل نموده كه: نراقيان [مولى مهدى نراقى و مولى احمد نراقى‏] از بزرگان علماء اسلام هستند كه آنگونه كه بايد شناخته نشده‏اند.
مقدمة انيس الموحدين 14
منبع: www.naraqi.com
/خ